Eerste lezing: Uit het boek Wijsheid van Jezus Sirach, 3, 2-6. 12-14.
Tweede lezing: Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Kolosse, 3, 12-21.
Uit het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Matteüs, 2, 13-15. 19-23.
Feest van de Heilige Familie ( A )
Enkele dagen geleden vierden we het Feest van Kerstmis : de geboorte van het Kind Jezus in Bethlehem. Vandaag neemt de Liturgie ons mee naar het leven van de Heilige Familie: Jezus, Maria en Jozef. Hun leven werd door de Kerk dikwijls als inspiratiebron en voorbeeld gesteld voor onze families.
Echter, om tegenwoordig over het familieleven te spreken is niet zo eenvoudig. Dat is immers zo ontzettend veranderd in de laatste 40 jaar. Heel veel stellen gaan eerst een tijd samenwonen en sommigen trouwen dan na een aantal jaren, maar er zijn ook velen die nooit officieel een huwelijk sluiten. En van het slinkend aantal huwelijken dat gesloten wordt, wordt gezegd dat bijna de helft na korte of lange tijd weer uiteengaat en het aantal scheidingen blijft nog steeds stijgen. Met alle gevolgen van dien vooral voor de kinderen maar dikwijls ook voor de partners zelf en hun familieleden. Zo’n scheiding laat dikwijls nog jaren lang haar sporen na.. Hoeveel alleenstaande moeders hebben we niet? En zelfs alleenstaande vaders? Allemaal situaties die 50 jaar geleden voor de katholieke kerk ondenkbaar waren.
Moet de kerk in deze situatie het ideale huwelijk blijven propageren, vragen velen zich af? Moet de kerk geen andere manieren gaan zoeken om de mensen te begeleiden die dikwijls daaronder veel te lijden hebben? De kerk is inderdaad op zoek, hoe met deze gecompliceerde situaties om te gaan en hoe de mensen daarin tot steun te zijn, zoals we verschillende keren bijvoorbeeld van Paus Franciscus horen.
Wat uit heel deze situatie duidelijk blijkt, is het feit dat het niet eenvoudig is om met twee mensen een huwelijksband op te bouwen, dat het niet zo is, zoals in nogal wat films wordt voorgesteld alsof dat het huwelijk het “happy end” is en alle moeilijkheden daarmee worden opgelost. “Integendeel”, hoor ik veel van U zeggen, “dan begint het pas…”. Immers, om tot een goed huwelijksleven te komen zijn heel wat opoffering, inspanning, geduld en zelfdiscipline nodig, is er dikwijls een lange weg te gaan.
In de Tweede Lezing van vandaag, de brief van de Hl. Paulus, komen we een aantal raadgevingen tegen om tot een goede verstandhouding tot elkaar te komen: in het huwelijksleven maar eigenlijk in elke situatie waar personen met elkaar samenwonen en/of samenwerken. Zeker in onze maatschappij die steeds multi cultureler wordt met mensen afkomstig uit veel andere landen, met hun verschillende ideeën en levenswijzen. In die zin is dit een Lezing die voor ons alle geldt : zowel gehuwden als ongehuwden, zowel Mensen met een Nederlandse als anderen met een niet Nederlandse afkomst/achtergrond.
Op de eerste plaats raadt Paulus ons aan om bescheiden te zijn, geduldig en goed voor elkaar. In ons dagelijks leven zijn we o zo gemakkelijk geneigd om eerst aan onszelf en dan pas aan het welzijn aan anderen te denken. (Daar betrapte ik laatst mezelf op, toen er een treinstoring was en er bussen als vervanging werden ingezet. Er waren te weinig bussen, dus de mensen begonnen te dringen want iedereen, ook ikzelf, wilde wel een plaatsje in de bus hebben om niet al te laat thuis te komen met het gevolg van dat het een dringen en duwen werd van ja welste).
Hoe moeilijk kan het ook zijn om geduld met elkaar te hebben, te erkennen dat de ander anders is en denkt dan ik, dat ik de mezelf moet overwinnen om niet mijn denk- en handelswijze aan de ander op te leggen maar de ander de ruimte te geven om op zijn/haar manier te spreken en te handelen.
Verdraagt elkaar, zegt St. Paulus. Misschien moeten we nog wel een stapje verder gaan als elkaar verdragen. Wellicht is de volgende noodzakelijke stap : elkaar waarderen in zijn/haar anders zijn dan ik.
En wellicht nog een stap verder: ook bereid zijn om van elkaar te leren. Ze zeggen wel eens dat heel het leven een leerproces is en dat je nooit te oud bent om te leren. Inderdaad, als we bescheiden zijn en niet alleen onze eigen haan willen doen kraaien, dan kunnen we in verschillende opzichten veel van elkaar leren. De moeilijkheid hierbij is, dat we heel dikwijls eerst de negatieve kanten van de ander zien en hem/haar daarop beoordelen of veroordelen. En daarna misschien pas de positieve kanten. Dat is een hele kunst, dat vraagt een verandering van mentaliteit om eerst de positieve kant van iemand anders te zien en te waarderen. Maar als je daartoe in staat bent, dan gaat het leven er dikwijls heel anders uitzien en wordt het samenleven een stuk gemakkelijker.
Vervolgens zegt Paulus :”Vergeeft elkaar”. Wie van ons durft te zeggen dat hij/zij alles goed doet en geen vergeving nodig heeft? Hoe eerlijker je tegenover jezelf bent, hoe meer je ontdekt welke zwakheden je hebt en waarin jij je leven beteren moet. Vergeving is in de samenleving met mensen onder elkaar belangrijk: tegenover elkaar erkennen dat we iets verkeerd gedaan hebben en , zo nodig, zich daarvoor verontschuldigen en/of vergeving vragen. Hoe dikwijls lopen relaties stuk omdat de mensen niet de kracht en de moed hebben om zich te verontschuldigen. Diep in hun hart weten ze wel dat ze fout geweest zijn, maar om zich daarvoor te verontschuldigen of vergeving te vragen is voor vele te moeilijk, een stap te ver…Terwijl, wanneer we daartoe wel in staat zijn, die relaties weer een stuk beter kunnen worden.
Paulus voegt hier aan toe: “Zoals God ons vergeven heeft”… In een passage van het Evangelie zegt Jezus: ”God zal je vergeven in de mate dat je anderen weet te vergeven..”. Met andere woorden: de weg van de vergeving door God gaat langs de weg van onze vergeving aan onze naasten. Wanneer je goed over die woorden nadenkt, dan besef je dat we dikwijls nog een hele weg hebben af te leggen.
Voor een goede verstandhouding met elkaar, zowel in het huwelijk maar ook in de samenleving , is dialoog, het eerlijk en open spreken met elkaar heel belangrijk, hoe moeilijk dit soms ook kan zijn. Het niet spreken met elkaar zegt soms nog veel meer en kan soms nog veel zwaarder te dragen zijn dan het openlijk met elkaar bekvechten in harde bewoordingen. Wanneer er geen dialoog/gesprek is, dan kunnen twee personen langzamerhand helemaal uit elkaar groeien totdat het uiteindelijk tot een definitieve scheiding komt.
Ik had eens een gesprek met een echtpaar dat van elkaar scheidde wilde. Toen we naar de oorzaak van hun aflopende relatie aan het zoeken waren, zei de een op een gegeven ogenblik tegen de ander:” Indertijd heb je me iets gezegd wat ik nooit meer vergeten ben”. De ander echter vroeg: ”Maar wat heb ik dan gezegd; ik kan me dat echt niet herinneren? ”Waarom heb je me dat nooit gezegd?”. Door datgene wat de ander gekwetst had, niet uitgesproken te hebben, door er niet samen over gesproken te hebben, was wat een van hen gezegd had, een eigen leven gaan leiden en als een kanker gaan woekeren in hun beider relatie. Indien ze bijtijds hier samen over gesproken hadden, was dit wellicht te voorkomen geweest. Nu was het al zover gevorderd dat hun verhouding helemaal verziekt was en niet meer herstellen.
Zoals het spreekwoord zegt dat het beter te voorkomen is dan te genezen, geldt dit ook voor onze onderlinge verhoudingen: wanneer we bijtijds met elkaar spreken over datgene wat ons dwars zit, kan een relatie dikwijls gered en soms zelfs verbeterd en verdiept worden.
Tenslotte, beste mensen, raadt Paulus ons aan om in ons leven dankbaar te zijn. Een Arabisch spreekwoord zegt dat een leven zonder dankbaarheid niet waard is om geleefd te worden. Dankbaar zijn in het bijzonder voor elkaar. We zijn aan elkaar gegeven om elkaar gelukkig te maken. Wanneer je zo’n houding hebt, dan kun je steeds meer positieve eigenschappen in de ander ontdekken, die waarderen en ervan leren. Dan zal het ook veel gemakkelijker zijn om met elkaar goed samen te leven, ondanks onze verschillen van karakter, meningen en levenswijze. Dan zullen we evenals de Hl. Familie gelukkig met elkaar kunnen zijn. Dat wens ik U van harte toe! Amen.
